Waarom?

Ik hoorde van deze tentoonstelling door Ulrike. Het leek me een goede kans om ook de nieuwe eindtermen van PAV in verband met duurzaamheid te betrekken in mijn blog, want eigenlijk weet ik daar nog niet heel veel over, terwijl het een zeer actueel thema is.

Moments before the flood

De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat ons zeeniveau zal stijgen. Ook fotograaf Carl De Keyser is hiervan overtuigd. Hij heeft daarom vier jaar lang vier maanden per jaar de Europese kust afgereisd om mooie plekjes op beeld vast te leggen.

"Ik wil niet de ramp fotograferen, maar wel het wachten op de ramp."

Ten eerste wil hij onderzoeken hoe goed Europa is voorbereid op een stijging van het zeeniveau. Volgens hem is Europa een wachtend continent geworden. Aan de andere kant wil hij die plaatsen nog op camera vastleggen voor het te laat is, want als de zeespiegel stijgt zal een deel onder water komen te staan.

Het project kent een zeer mooi resultaat. De foto's zijn prachtig. Dit komt omdat Carl De Keyser met de nieuwste techniek heeft gewerkt. Hij werkte met tachtig miljoen pixels en daardoor werd de foto scherper dan een schilderij.

"Ik wissel onheilspellende doembeelden af met zorgeloze kiekjes. De spanning die daardoor ontstaat, is er niet één van nakend onheil maar juist van het uitblijven van onheil."

Carl De Keyzer

Carl De Keyser werd geboren op 27 december 1958 in Kortrijk. Hij studeerde fotografie aan de Katholieke Universiteit van Leuven en is vandaag een bekend fotograaf die grenzen wil verleggen.

Moments before the flood is dan ook maar één voorbeeld uit zijn collectie. Ook zijn ander werk is erg bruikbaar binnen PAV. Zo reisde hij vijf maanden door India en bundelde de mooiste foto's in een boek 'India'. Hij maakte ook foto's van de Sovjet-Unie voor de 'glasnost en perestrojka'. Die kan je vinden in het boek 'Homo Sovieticus'. Foto's over de godsdienstbeleving in de VS vind je terug in 'God Ine' en als je het wil hebben over Belgisch Congo, neem dan zeker eens een kijkje in zijn fotoboek 'Congo'. Hij zoekt in die tocht naar restanten van de Belgische kolonisatie.

Dit zijn nog maar een paar voorbeelden van zijn uitgebreide collectie, een echte aanrader!

Wat ik wil weten na de tentoonstelling

De tentoonstelling roept vele vragen op. Ik weet wel ongeveer hoe het komt dat de zeespiegel stijgt, maar wat zijn de verwachtingen? Wat is ons aandeel daarbij en hoe kunnen we het tegengaan? Wat ik ook zeker wil weten is hoe goed Europa zich echt voorbereidt op de toekomst.

De stijging van de zeespiegel en de verwachtingen

Voor diegene die zich niet goed kunnen voorstellen wat die stijging juist is, kan onderstaande voorstelling helpen. De stijging van de zeespiegel is eigenlijk het zeewater dat hoger komt te staan omdat er op één of andere manier water bijkomt en daardoor stroomt er telkens meer en meer land onder water. Carl De Keyser heeft hierover ook een zeer duidelijke foto getrokken voor zijn tentoonstelling.

De zeespiegel stijgt sneller dan verwacht. Afgelopen eeuw is de zeespiegel ongeveer 20cm gestegen. En in de periode van 1990 tot 2100 verwacht men dat de zeespiegel 80 tot 90cm zal stijgen!

Er is dus een zeer grote kans dat er ook huizen onder de zeespiegel terecht komen binnen een x-aantal jaar als het zo blijft evolueren.

Redenen

Ik dacht dat de zeespiegel enkel stijgt omdat er extra water in de oceanen komt door het smelten van de ijskappen en het landijs door de opwarming van de aarde. De ijskappen van Antarctica, Groenland en al het resterende landijs (onder meer gletsjers in Alaska, Canada, IJsland,..) bevatten in totaal 29 miljoen kubieke kilometer zoet water. Als al het ijs op Antarctica bijvoorbeeld zou smelten, zou dat een stijging van 61m betekenen! Voor Groenland is dat in totaal 7meter. De jaarlijkse bijdrage is echter veel kleiner: 0,1mm. Dit blijkt dus slechts één reden te zijn.

Door de opwarming van de aarde stijgt niet enkel de luchttemperatuur, ook de temperatuur van het water stijgt. Als het zeewater opwarmt, zet het uit. Dit is de voornaamste reden waardoor de zeespiegel stijgt.

Daarnaast draagt het oppompen van grondwater om akkers te bevloeien ook mee tot de stijging van de zeespiegel. Dit moet men steeds meer doen door droogte vanwege de opwarming van de aarde. Dat water verdampt en een ander deel vloeit af. Op die manier komt het in de oceanen terecht.

Al deze redenen hebben wel één ding gemeen: ze zijn een gevolg van de opwarming van de aarde. De opwarming van de aarde is de stijging van de gemiddelde temperatuur die op aarde wordt waargenomen. Dit is een gevolg van de klimaatsverandering veroorzaakt door menselijk activiteiten: fossiele brandstoffen, ontbossing, industriële activiteiten,...
Naar verwachting zal de luchttemperatuur in 2100 1.4 tot 5.8°C stijgen! Een temperatuurstijging van meer dan 2°C zou grote veranderingen met zich meebrengen voor mens en milieu.

Opwarming aarde

Het natuurlijk broeikaseffect

De zon geeft straling af aan de aarde. De atmosfeer kaatst een deel van die straling terug. Een ander deel gaat door de atmosfeer en verwarmt onze aarde. De aarde straalt daardoor op haar beurt warmte uit, maar broeikasgassen in de atmosfeer zorgen er dan weer voor dat die warmte gedeeltelijk teruggaat naar de aarde, omdat de straling er niet terug door kan. Dit heeft te maken met de golflengte van de straling die groter is geworden. Daardoor is het warm genoeg om te leven op aarde.

Dit is een volkomen normaal en natuurlijk proces, maar wordt versterkt door de mens.

Ons aandeel

Het versterkt broeikaseffect

Doordat de mensen veel fossiele brandstoffen zijn gaan gebruiken, zitten er meer en meer broeikasgassen in de atmosfeer. Dat zorgt ervoor dat de atmosfeer minder en minder warmte van de aarde terug doorlaat en dat het steeds warmer wordt op aarde

Concreter wordt het broeikaseffect versterkt door onze ecologische voetafdruk.

Iedereen gebruikt een stukje van de aarde en met de ecologische voetafdruk kunnen we aangeven hoeveel oppervlakte van de aarde één persoon, een klas, een stad, een land of de wereld nodig heeft om te leven. Het eerlijkste zou zijn dat iedereen hetzelfde stukje zou krijgen, maar dit is niet altijd zo. Je kan je eigen voetafdruk berekenen op: http://wwf-footprint.be/nl/

De aspecten uit ons dagelijks leven die het meest bijdragen tot deze voetafdruk zijn: voedsel, huisvesting en vervoer:

Tips om de afdruk kleiner te maken

Huisvesting

De voetafdruk wordt hierdoor zo groot omdat we in ons huishouden veel water en elektriciteit verbruiken.

Geen toestellen op 'stand-by' laten staan, dit verbruikt ook energie,
Gloeilampen vervangen door spaarlampen,
Douchen i.p.v bad nemen,
Kledij laten drogen op het wasrek als het goed weer is en niet in de droogkast.

Vervoer

Door gebruik te maken van vervoersmiddelen als de auto en het vliegtuig komt er veel CO2 vrij, wat het broeikaseffect in de hand werkt.

Vermijd lange vliegreizen,
Vermijd de auto,

Voor korte afstanden neem je de fiets,
Voor langere afstanden neem je het openbaar vervoer.

Voedsel

vb. Voor 1 kg vlees is 10 m² weiland en 11m² akkerland (voor het telen van veevoeder) nodig. Daarboven wordt voor 1 kg vlees 2,4 m² bouwland (stallen voor de dieren …) en 21 m² energieland gebruikt. Voor het produceren van vlees wordt dus heel wat energie verbruikt (voor het transport, het verwerken van het vlees …).

Minder vlees;
Seizoensgebonden producten;
Lokale producten.

Extra: Andere gevolgen opwarming aarde

Er zou ook een positief effect optreden volgens wetenschappers. Wanneer hij ijs smelt, zorgt dat voor meer productiviteit in de landbouw in bepaalde gebieden. Er komen ook natuurlijke grondstoffen vrij voor ontginning.

Hoe goed bereidt de wereld zich voor?

Het Kyotoprotocol

Het Kyotoprotocol is een belangrijk wapen in de wereldwijde bestrijding van de uitstoot van broeikasgassen.

Om de tweegradendoelstelling te halen moet de uitstoot van broeikasgassen in 2050 teruggebracht worden tot 15% van de huidige uitstoot. De tweegradendoelstelling zegt dat de luchttemperatuur niet meer dan 2°C mag stijgen. Hiervoor is natuurlijk een grote verandering nodig.

In 1992 werd het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties gesloten. De doelstelling daarvan was: het stabiliseren van de concentratie broeikasgassen zodat men een gevaarlijke invloed kan voorkomen.

Het Kyotoprotocol werd in 1997 als aanvulling op het Klimaatverdrag gesloten. Industrielanden spraken toen af om de uitstoot van broeikasgassen in de periode van 2008-2012 met 5% te verminderen ten opzichte van 1990. Voor elk deelnemend land golden andere verminderingspercentages.

België keurde het protocol goed in 2002 en in 2005 trad het officieel in werking. België heeft een verminderingsverplichting van 7.5%.

We beschikken over vier verschillende mechanismen om onze uitstoot te verminderen:

Emissiehandel: Industrielanden mogen rechten kopen van landen die onder de toegestane uitstoot blijven. Het fenomeen wordt ook wel 'schone lucht kopen' genoemd.
Joint-implementation: Industrielanden mogen ook investeren in schone technologieën in voormalig communistische landen. De uitstootvermindering trekken ze dan af van hun eigen uitstoot.
Clean Development Mechanism: Investeren in projecten die bijdragen tot duurzame ontwikkeling in ontwikkelingslanden. Uitstootvermindering mag je ook hier weer aftrekken van je eigen uitstoot.
Sinks: Het aanplanten van bossen zorgt voor opname van CO2 en ook die mag worden afgetrokken van de uitstoot.

In december 2007 werd in Bali (Indonesië) een conferentie gehouden om een wereldwijd vervolg op het Kyotoprotocol uit te werken. Dat loopt immers dit jaar af. Dit was echter niet succesvol. Er werden geen concrete doelen afgesproken.

In 2009 werd er in Kopenhagen een Klimaattop gehouden. Tijdens deze top werd de inhoud van een nieuw internationaal Klimaatverdrag besproken. Het vervangt het Kyotoprotocol dat dit jaar afloopt. Men heeft ongeveer dezelfde principes gehanteerd, maar nu gelden hogere doelstellingen. Er gaan ook meerdere landen meedoen.

In 2012 werd er een klimaattop in Doha georganiseerd en dit is het resultaat:

Klimaattop Doha mondt uit in mini-akkoord

Het Kyoto-klimaatprotocol voor de vermindering van CO2-uitstoot wordt verlengd tot eind 2020. Dat is zaterdag in Doha meegedeeld door het Qatarese voorzitterschap van de VN-klimaatconferentie.

Dankzij 'Kyoto II' blijft er een minimaal internationaal akkoord dat voorziet in bindende doelstellingen voor de vermindering van de CO2-uitstoot.

De onderhandelaars moesten in Doha een nieuw akkoord vinden, omdat het Kyoto-protocol eind dit jaar afloopt en omdat bijkomende, bindende, maatregelen nodig werden geacht.

Het nieuwe akkoord zal ingang vinden vanaf 2013. Het bevat evenwel geen strengere uitstootlimieten, iets wat nochtans nodig lijkt om de wereldwijde opwarming van de aarde tot minder dan 2 graden Celsius te beperken.

Via Kyoto II engageren de Europese Unie, Australië en een tiental andere industrielanden zich ertoe om de uitstoot van hun broeikasgassen tot 2020 te beperken. Die landen zijn samen goed voor zowat 15 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Een klimaatverdrag dat alle landen bindt, zal er wellicht pas later komen.

Bron: http://www.tijd.be/nieuws/politiek_economie_internationaal/Klimaattop_Doha_mondt_uit_in_mini_akkoord.9277932-3466.art

Hoe bereidt Europa zich voor?

20-20-20-doelstellingen

De EU-landen hebben afgesproken dat tegen 2020 een aantal doelstellingen moeten worden gehaald, die bekend zijn geworden als de "20-20-20-doelstellingen". Het gaat erom

de uitstoot van broeikasgassen in de EU te verminderen tot minstens 20% onder het niveau van 1990;
het aandeel van duurzame energie te verhogen tot 20% van het energieverbruik in de EU;
het energieverbruik door energie-efficiëntie met 20% te verminderen, in vergelijking met het verwachte niveau zonder maatregelen.

De regeling bestaat erin dat bedrijven die veel energie gebruiken, bijvoorbeeld door de productie van elektriciteit, staal of cement aan emissiehandel moeten gaan doen. Dit staat reeds hierboven uitgelegd. Ook de andere mechanismen kunnen worden toegepast.

Leerkracht

Je kan zelf enkele foto's ophangen in de klas en d.m.v. de juiste vragen tot het thema 'duurzaamheid', 'klimaat' e.d. komen.
Leuke filmpjes ter motivatie van de les: