Waarom?
Veel mensen staan zeer sceptisch tegenover de islam.
Volgens een onderzoek zegt 61% dat de spanningen tussen christenen en
islamieten alleen maar gaan toenemen.
Volgens mij gaat het voor een heel groot deel om onwetendheid en er is maar één manier om te weten welke geruchten gebaseerd zijn op een grond van waarheid: mijn kennis over de islam verruimen. Natuurlijk is het niet mogelijk om die reis zelf te maken, daarom koos ik voor de reportage ‘De weg naar Mekka’. Jan Leyers maakt een tocht langs alle plaatsen waar de geheimen van de islam verborgen liggen. Zijn reis begint in Cordoba (Spanje), gaat verder doorheen alle belangrijke steden en zal hopelijk eindigen in de heilige stad Mekka.
Jan Leyers is een Vlaamse muzikant. Zijn bekendste groep is ongetwijfeld Soulsister waarin hij samenwerkt met Paul Michiels. Daarna ging hij zich ook toeleggen op het presenteren. Hij participeerde aan tal van programma’s waarvan 'Idool' en 'De weg naar Mekka' de bekendste zijn.
Nog een reden waarom ik deze reportage heb gekozen, is omdat ik het boek ‘Als sluiers vallen’ van Nadia Dala heb gelezen. Daarin kom je te weten hoe de vrouwen het moslim zijn beleven in België, maar ik was ook benieuwd hoe ze het beleven in de Arabische wereld.
Volgens mij gaat het voor een heel groot deel om onwetendheid en er is maar één manier om te weten welke geruchten gebaseerd zijn op een grond van waarheid: mijn kennis over de islam verruimen. Natuurlijk is het niet mogelijk om die reis zelf te maken, daarom koos ik voor de reportage ‘De weg naar Mekka’. Jan Leyers maakt een tocht langs alle plaatsen waar de geheimen van de islam verborgen liggen. Zijn reis begint in Cordoba (Spanje), gaat verder doorheen alle belangrijke steden en zal hopelijk eindigen in de heilige stad Mekka.
Jan Leyers is een Vlaamse muzikant. Zijn bekendste groep is ongetwijfeld Soulsister waarin hij samenwerkt met Paul Michiels. Daarna ging hij zich ook toeleggen op het presenteren. Hij participeerde aan tal van programma’s waarvan 'Idool' en 'De weg naar Mekka' de bekendste zijn.
Nog een reden waarom ik deze reportage heb gekozen, is omdat ik het boek ‘Als sluiers vallen’ van Nadia Dala heb gelezen. Daarin kom je te weten hoe de vrouwen het moslim zijn beleven in België, maar ik was ook benieuwd hoe ze het beleven in de Arabische wereld.
De grote vraag die ik mij stel is dus: Hoe beleeft men het moslim zijn in de Arabische landen?
Wat ik daarbij zeker te weten wil komen is wat een moslim moet doen opdat hij een goede moslim zou zijn. Daarnaast wil ik weten wat de positie van de vrouw is en hoe dat tot uiting komt.
Wat ik daarbij zeker te weten wil komen is wat een moslim moet doen opdat hij een goede moslim zou zijn. Daarnaast wil ik weten wat de positie van de vrouw is en hoe dat tot uiting komt.
Ik zal net zoals Jan Leyers mijn reis beginnen in
Cordoba. Dan heb ik gekozen voor een aflevering over Turkije, omdat ik daar nog
niet veel over weet. Als laatste hoop ik dat we samen in Mekka aankomen, maar
dat is nog helemaal niet zeker. Het is namelijk verboden voor niet-moslims deze
heilige stad te betreden.. Spannend dus!
Spanje:
Dromen van Al-Andalus
Inleiding
Cordoba is een zeer katholieke stad en toch is de
mezquita (de moskee) één van de belangrijkste bezienswaardigheden. Dit heeft te
maken met de rijke geschiedenis van de stad...
Een stukje geschiedenis
Het lijk misschien heel raar dat Jan Leyers zijn reis,
waarin hij meer te weten wil komen over de moslims, begint in het
ultrakatholieke land Spanje. Dat komt omdat Spanje niet altijd katholiek is geweest.
Hij vertrekt zijn tocht ook niet voor niets in het hart
van Spanje: Cordoba. Er heerst daar een rijke moslimgeschiedenis.
Ooit was het de hoofdstad van Al-Andalus (Andalusië), een machtig islamitisch
rijk.
Duizend jaar geleden, in de middeleeuwen, werd hier in West-Europa alles geregeld door de wetten van de kerk. In de Arabische
wereld was dit helemaal anders. Geleerden als Overoes en Maimonides werden
er geboren en deden er aan wetenschap. Die verbond men met de wijsheid en
het geloof dat men reeds had. Concreet: men deed dus niet enkel aan wetenschap,
maar stelde daarbij ook morele vragen als: ‘Kunnen we dit maken?’ en ‘Waarom doen
we dit?’.
Pas in 1492 werd Spanje een katholiek land. Een
katholieke koning veroverde het land en verjaagde de moslims. De prachtige
Mezquita (moskee) werd een kathedraal en daarom zie je in de kathedraal vandaag
nog invloeden van de twee wereldgodsdiensten. Er zijn bijvoorbeeld Moorse
zuilen aanwezig die verwijzen naar de islam terwijl je afbeeldingen ziet van
Jezus en Maria.
De
moslims in Cordoba
Tot Franco in 1975 stierf was het zelfs verboden moslim te zijn in Spanje. Nu zijn er steeds meer mensen die zich bekeren.
Wanneer Jan Leyers aan het praten is met Abdullah, die zich bekeerde tot de islam, zegt Abdullah hem dat hij bijvoorbeeld enkel nog halal vlees eet. Dit wil zeggen: vlees dat ritueel geslacht is. Dat is zeer belangrijk voor moslims. Halal kan ook slaan op handelingen die in lijn zijn met de islam. Iets dat niet strookt met de islam, noemt men haram.
Hij vertelde ook dat hij zijn naam heeft veranderd. Moslims hun naam bestaat uit een voor- en achternaam, afkomst en geboortestreek. Vaak heeft de naam ook nog eens een betekenis. Zo staat ‘Abdullah’, zijn voornaam, voor: dienaar van Allah. Zijn achternaam, Imran, betekent slaaf van Allah. Als afkomst heeft hij de naam: Abu Mohammed. Dit wil zeggen: vader van Mohammed.
Wanneer Jan Leyers aan het praten is met Abdullah, die zich bekeerde tot de islam, zegt Abdullah hem dat hij bijvoorbeeld enkel nog halal vlees eet. Dit wil zeggen: vlees dat ritueel geslacht is. Dat is zeer belangrijk voor moslims. Halal kan ook slaan op handelingen die in lijn zijn met de islam. Iets dat niet strookt met de islam, noemt men haram.
Hij vertelde ook dat hij zijn naam heeft veranderd. Moslims hun naam bestaat uit een voor- en achternaam, afkomst en geboortestreek. Vaak heeft de naam ook nog eens een betekenis. Zo staat ‘Abdullah’, zijn voornaam, voor: dienaar van Allah. Zijn achternaam, Imran, betekent slaaf van Allah. Als afkomst heeft hij de naam: Abu Mohammed. Dit wil zeggen: vader van Mohammed.
De eerste persoon die zich bekeerde na Franco vertelt Jan
Leyers nog straffere dingen. Hij gelooft dat iedereen als moslim geboren wordt.
Volgens hem was Jezus dus ook een moslim.
Tanger
Tanger, een havenstad in Marokko, was mij welbekend van
de film ‘De hel van Tanger’.Twee onschuldige Belgen komen er terecht in de
gevangenis van Tanger wanneer de douane drugs ontdekt in hun bus. De twee maken
er de ergste dingen mee en doen alles voor sigaretten of een beetje eten. Ze worden er zwaar mishandeld. Het ergste is
dat dit gebaseerd is op waargebeurde
feiten.
Ik ben dan ook zeer benieuwd hoe Jan Leyers zijn bezoek
aan Tanger zal ervaren.
De
islambeleving
Wanneer Jan Spanje verlaat, reist hij verder naar
Marokko. Tanger is gesticht door de Spaans-Moorse vluchtelingen uit Al-Andalus.
Deze mensen dromen nog steeds van het verleden. Nu weet ik dus ook meteen wat
men met de titel van deze aflevering bedoelt.
In Tanger heerst er meteen een stereotype straatbeeld van
vrouwen met hoofddoek en mannen met lange gewaden. De islam wordt er zeer
strikt gevolgd. Kleuters moeten van kleins af al teksten uit de koran opzeggen
en leren welke lichaamsdelen ze moeten wassen voor het gebed. Ook de volwassenen, de soefi’s, zeggen het
gebed op en dansen. Zo komen ze in trance en kunnen ze dichter bij God zijn.
Bezienswaardigheden
Ik wilde graag nog meer
weten over wat er in Tanger allemaal te zien is en ging op zoek naar meer
informatie. Ik vond twee bezienswaardigheden die mij echt de moeite leken.
Als eerste stootte ik op
‘De Medina’, een oude ommuurde stad in Tanger. Ze is zeer goed bewaard gebleven
en je kan er de traditie opsnuiven. Je
vindt er traditionele Marokkaanse huizen met smalle straatjes en er zijn vele
winkels, waar je nog steeds prachtig handwerk kunt vinden.
Daarnaast is er de ‘Kasba’,
het verdedigbare deel
van de medina.
De Kasba is gebouwd op
het hoogste punt van Tanger. Er zijn niet veel plaatsen op de wereld waar je twee continenten op hetzelfde
ogenblik kan bezichtigen, maar bij helder weer kan je dat wel als je aan de
kasba staat. Je hebt er een uitzicht over de Straat van Gibraltar en kan de
kust van Spanje zien. Het lijkt me echt de moeite!
Bijna iedere nederzetting in Marokko heeft zijn eigen Kasba. Vroeger
werden die gebruikt als woning voor het dorpshoofd. Nu zijn ze niet meer in
gebruik en worden ze eerder gebruikt als een toeristische attractie.
Tanger wordt ook wel de
blauwe stad genoemd. Dit komt omdat de meeste huizen helderblauw zijn geverfd,
een traditie ooit begonnen door de vroegere Joodse bevolking.
Casablanca
Inleiding
Casablanca doet me meteen denken aan de
wereldberoemde film uit 1942. Volgens sommigen wordt dit de beste film allertijden
genoemd. De plaats waar alles zich afspeelt is de Marokkaanse stad Casablanca. Lisa reist
met haar echtgenoot, die uit het concentratiekamp is gevlucht, naar Casablanca.
In Casablanca wordt Café Américain uitgebaat, een trefpunt voor vluchtelingen die
een visum willen bemachtigen. De eigenaar blijkt Lisa’s ex te zijn en ze zijn
elkaar beide nog niet vergeten. Een mooi liefdesverhaal ten tijde van WOII.
Ik ben benieuwd of Jan Leyers Casablanca ook van een
andere kant weet te bezichtigen!
De Hassan
II Moskee
In Casablanca bezoekt Jan Leyers de grootste moskee van Afrika:
De Hassan II Moskee. De minaretten zijn wel 200m hoog. Het was een persoonlijk
prestigeproject van de vorige koning van Marokko. Mensen werden gestimuleerd om
er ook geld in te steken en dat leken ze helemaal niet erg te vinden.
De
plaats van de moskee binnen de islam
Een moskee is een
gebedshuis binnen de islam, zoals de kerk bij ons. Er vinden religieuze bijeenkomsten plaats en het
gebed staat er centraal. Tijdens het bidden is het belangrijk dat men zich richt
naar de heilige stad Mekka, waar de islam is ontstaan. Een muur
in de moskee staat loodrecht op deze gebedsrichting, die qibla genoemd wordt.
Bij een moskee vind je
één of meerdere torens. Dat noemt men minaretten. De muezzin kondigt vijf maal
per dag het gebed aan vanuit die torens. Ze hebben dus ongeveer dezelfde
functie als de klokkentorens binnen onze kerk. Turkse moskeeën herken je aan
ronde minaretten, terwijl Noord-Afrikaanse minaretten vierkant zijn.
In Marokkaanse moskeeën speelt het getal vijf een belangrijke rol,
vanwege "De vijf zuilen van de islam".
De vijf zuilen zijn het
fundament voor elke goede moslim. Ze moeten zich doorheen hun leven aan die
vijf zuilen houden. Maar waarvoor staat iedere zuil?
1. Sahada
De Sahada is de geloofsgetuigenis. Daarmee begint het geloof. Je meent dat
er geen God is dan Allah en dat Mohammed zijn profeet is. Het is niet de
bedoeling dit enkel uit te spreken, je moet er ook met hart en ziel in geloven.
Voor men dat kan uitspreken is het belangrijk dat men gelooft in de zes
basiselementen:
-
Het geloof in de eenheid van God: Er is maar één
God, Allah. Hij heeft de wereld en iedereen erop geschapen.
-
Het geloof in alle profeten: Adam, Noah , Abraham , Ismael , Isaak , Jakob
, Mozes, Jezus en Mohammed. De laatste
is de boodschapper van Allah.
-
Het geloof in het heilige boek: De Koran. De wil
van Allah en zijn profeet staat daarin beschreven.
-
Het geloof in de Engelen: Engelen zijn onzijdig en
gehoorzamen altijd. De belangrijkste onder de Engelen is Gabriël. Hij werd door
Allah gestuurd om de heilige boodschap over te brengen aan de profeet Mohammed.
-
Het geloof in De Dag Des Oordeels: De islam zegt
dat er leven is naar de dood. Enkel wie goed leeft (lees: leeft volgens de
regels van de islam) zal het eeuwige leven krijgen. De ander zal voor eeuwig
gestraft worden in de hel.
-
Het geloof in de voorbeschikking: De islam gelooft
dat alles is voorbestemd.
Als je daarin gelooft en de Sahada doet, onderwerp je jezelf aan de islam.
2. Salaat
De Salaat wil zoveel zeggen als: het gebed. Dit doet een goede moslim vijf
maal per dag, in de richting van Mekka: bij zonsopgang, tijdens de middag, in
de namiddag, wanneer de avond valt en ’s nachts.
Tijdens het gebed zegt men verzen uit de Koran op. Het is belangrijk dat je
dit uitvoert met een schoon lichaam, schone kledij en op een schone plaats. Het
liefst alleen.
Oproep tot het gebed:
3. Zakaat
Dit is de armenbelasting. Het is een soort liefdadigheid voor de armen met
als doel het economisch evenwicht te herstellen.
4. Sawm
De Sawm noemt men ook ramadan.Het exacte begin van de Ramadan is afhankelijk van het verschijnen van de sikkel van de nieuwe maan. Tijdens deze heilige maand mag men enkel
eten, drinken en de liefde bedrijven na zonsondergang en voor zonsopgang. Er
zijn wel enkele uitzonderingen gemaakt voor bijvoorbeeld: zwangere vrouwen en
zieken. De ramadan wordt gezien als een fysieke onderwerping aan Allah.
5. Hadj
Mohammed VI
De huidige koning van Marokko is Mohammed VI. Door hem
waait er een frisse wind door Marokko. Er kwam meer openheid en democratie. Zo
kondigde Mohammed VI grondwetshervormingen aan, die als
doel hadden om de macht van de koning in te perken. De hervormingen geven een
door het volk gekozen regeringsleider meer bevoegdheden en maken de
rechterlijke macht meer onafhankelijk. Dat wil zeggen: minder afhankelijk van
de Koran. Toch hebben sommige vrouwen het nog steeds zeer moeilijk in landen
als Marokko.
Vrouwen
in Marokko
Desondanks de emancipatie blijft het voor vrouwen moeilijk
om buiten de lijntjes te kleuren. Voor de alleenstaande moeders is het leven bijvoorbeeld
zeer zwaar. Zij worden beschouwd als prostituees. Voor hen is er ‘Solidarité
Feminine’. Ze krijgen er medische zorgen, kinderopvang en krijgen de kans om
een vak te leren, zodat ze hun leven weer kunnen opbouwen. Er is veel vraag
naar hulp.
Volgens de organisatie is de islam de bron van alle ellende voor deze vrouwen. Ze trouwen om religieuze redenen en opeens blijkt het geen echt huwelijk te zijn. Ze worden zwanger en mogen geen abortus plegen (dat is een zonde). Wanneer de man hen achterlaat, staan ze voor een zeer moeilijke toekomst. De maatschappij spuwt hen uit en vaak kunnen ze nergens meer terecht. De meesten verdienen zelf geen geld, want ze hebben geen goede opleiding gehad. De vrouwen voelen dat ze geen rechten hebben. Vele denken dat ze een misdaad hebben begaan tegenover hun God en voelen zich schuldig tegenover hun kind. Onbegrijpelijk dat zo'n dingen gebeuren in de 21ste eeuw.
Volgens de organisatie is de islam de bron van alle ellende voor deze vrouwen. Ze trouwen om religieuze redenen en opeens blijkt het geen echt huwelijk te zijn. Ze worden zwanger en mogen geen abortus plegen (dat is een zonde). Wanneer de man hen achterlaat, staan ze voor een zeer moeilijke toekomst. De maatschappij spuwt hen uit en vaak kunnen ze nergens meer terecht. De meesten verdienen zelf geen geld, want ze hebben geen goede opleiding gehad. De vrouwen voelen dat ze geen rechten hebben. Vele denken dat ze een misdaad hebben begaan tegenover hun God en voelen zich schuldig tegenover hun kind. Onbegrijpelijk dat zo'n dingen gebeuren in de 21ste eeuw.
Turkije:
Kinderen van Atatürk
Als je over de hele
wereld vraagt naar de hoofdstad van Turkije, zal je vaak als antwoord krijgen:
Istanbul. Het was vroeger dan ook de hoofdstad van het moslimrijk, maar had
toen nog de naam: Constantinopel. Ik ben benieuwd wat ik nog ga ontdekken in
deze welbekende stad!
Het
Turkse straatbeeld
Wanneer Jan Leyers aankomt in Istanbul, ziet hij tot zijn
verbazing een zeer Westers straatbeeld. Mensen zijn alcohol aan het drinken op
het terras en sommigen roken er lustig op los. Meisjes zelfs nog meer dan
jongens. Het opvallendste is dat de meeste vrouwen zelfs geen hoofddoek dragen.
Een
stukje geschiedenis
Als we willen weten waarom dat zo is, moeten we teruggaan
naar 1922. Turkije werd toen een seculier land. Dat willen zeggen dat kerk en
staat gescheiden werden en dat de wetgeving dus niet langer gebaseerd was op het
heilige boek van de moslims, de Koran. In Turkije wordt die scheiding zelfs nog
strenger toegepast dan bij ons in België. Hoofddoeken zijn bijvoorbeeld
verboden in openbare gebouwen. Als je in Turkije dus beslist een hoofddoek te
dragen, leg je jezelf heel wat beperkingen op, misschien zelfs nog meer dan bij
ons.
De persoon die dit verwezenlijkt heeft is Mustafa Kemal
alias Atatürk. Letterlijk betekent dit: vader van de Turken. Voor hem regeerden
er vijfhonderd jaar lang Ottomaanse sultans over het grote moslimrijk. In 1922
zette hij de laatste daarvan af en stichtte een Turkse republiek. Het
straatbeeld zag er in die jaren 20’ zelfs nog meer Westers uit dan vandaag!
Niet iedereen is gelukkig met dit secularisme. Met andere
woorden: de kinderen van Atatürk liggen met elkaar in de clinch.
Verdeeldheid binnen de bevolking
De niet-aanhangers van Atatürk
Aan de ene kant hebben we de mensen die tegen deze
scheiding van kerk en staat zijn. Het
zijn de aanhangers die enkel geloven wat de profeet Mohammed heeft gezegd. Zij
vinden dat er enkel beperkingen worden opgelegd door de scheiding van kerk en staat. Velen trekken dan ook naar
andere islamitische landen om er hun ding te gaan doen. Er zijn ook mensen die
ertegen zijn, maar niet opgeven in hun land.
Karaduman, een ontwerper, gaat verder met zijn missie: alle vrouwen bedekken. Hij ontwerpt dameskledij die conform is met de islamitische voorschriften en hoewel er in Turkije veel beperkingen zijn, is hier wel veel vraag naar. Zelf zegt hij dat de wetten die de mensen maken niet bindend zijn. Enkel de wetten van de schepper zijn bindend en moet je naleven. Hij zegt de vrouwen enkel te willen beschermen tegen de duivel en daarom moeten ze bedekt zijn.
Karaduman, een ontwerper, gaat verder met zijn missie: alle vrouwen bedekken. Hij ontwerpt dameskledij die conform is met de islamitische voorschriften en hoewel er in Turkije veel beperkingen zijn, is hier wel veel vraag naar. Zelf zegt hij dat de wetten die de mensen maken niet bindend zijn. Enkel de wetten van de schepper zijn bindend en moet je naleven. Hij zegt de vrouwen enkel te willen beschermen tegen de duivel en daarom moeten ze bedekt zijn.
De kemalisten
Aan de andere kant hebben we de kemalisten. Dit zijn de
aanhangers van Atatürk. Ze hebben veel schrik dat de aanhangers van profeet Mohammed hun seculiere
land bedreigen.
Camhuriyet is een krant die hun ideeën en dus de ideeën
van Atatürk verdedigt. De krant klaagt aan dat men terug achteruit in de tijd
gaat. De scheiding van kerk en staat is in gevaar. Omdat de krant zo
open uitkomt voor hun standpunt, is de redactie het mikpunt geweest van aanslagen.
Alles moet er zeer goed beveiligd zijn.
In Turkije zijn de laatste jaren veel bewegingen
opgedoken die deze aanhangers van Atatürk willen onderdrukken. Ze doen dit met
zogezegd: groen kapitaal. Ze proberen de mensen te bekeren door hen geld aan te
bieden. Het komt bijvoorbeeld voor dat meisjes betaald worden om een hoofddoek
te dragen. Daarnaast wordt er ook zeer veel geld besteed aan reclame via
allerhande media zoals: radio, tv, kranten,… Dat geld komt vaak van
islamitische buurlanden als Saoedi-Arabië.
Wanneer een Turkse kemaliste Jan Leyers ziet,
begint ze spontaan te juichen. Jan heeft de ogen van Atatürk volgens haar. Dit tafereel kwam mij zeer bekend voor. Toen ik op reis was in Turkije, was ik volgens de mensen daar ook zeer speciaal omdat ik blauwe ogen heb. Je ziet in alle souvenirwinkels ook blauwe ogen in allerlei vormen. In de reportage gaat met hier niet verder op in, maar ik wilde wel weten waarom men die blauwe ogen zo speciaal vindt in Turkije.
Het blauwe oog is de tegenhanger van het oog van Horus, het boze oog. Men gelooft dat het blauwe oog alle slechte energie van het boze oog absorbeert of zelfs terugstuurt naar degene die je dit ongeluk aan wou doen. Het beschermt je dus tegen het kwaad. Atatürk had ook blauwe ogen.
Onder de Kemalisten ontmoet Jan ook een everzwijnenjager.
Turç wil graag een varkensfabriek openen. Hij heeft hiervoor al vele
doodsbedreigingen gekregen, want varkens zijn onrein volgens de Koran en mogen
niet opgegeten worden. Wanneer Jan de proef op de som neemt en opzoek gaat, hoort
hij veel verschillende meningen, maar hij krijgt geen varkensvlees op zijn
bord.
Toch ben ik echt verbaasd van hoe Westers Turkije is.
Ankara
Ik vertelde in het vorige hoofdstuk al dat Istanbul lange
tijd de hoofdstad van Turkije was. Door Atatürk kwam er een nieuwe hoofdstad:
Ankara. Deze stad lag veel centraler in het land en zo kon hij voorkomen dat
anderen van over zee zijn hoofdstad zouden belegeren.
Ankara is de stad van de ambtenaren en ziet er nog veel
meer Westers uit dan Istanbul. Laten we eens kijken wat Jan Leyers op zijn weg
doorheen Ankara allemaal heeft gezien!
De imamschool
Jan Leyers bezoekt er een imamschool. De seculieren
noemen het kweekvijvers van islamisme die komaf willen maken met al wat Atatürk
heeft verwezenlijkt. Concreet zijn het scholen die dezelfde lessen geven als de
publieke scholen, maar het verschil zit hem in de Koranles. De leerlingen
moeten er de Koran in het Arabisch opzeggen. Ze geloven bijvoorbeeld rotsvast
in het feit dat de mens voortkomt uit de mens en dat er zich geen evolutie heeft
voorgedaan.
Wanneer Jan één van de leerlingen vraagt wat ze later wil doen, antwoordt het meisje dat ze haar geloof wil verspreiden in andere landen. Gek is dat de Koran wel wordt uitgelegd aan de hand van technologische snufjes. Dit vindt de imam een veel makkelijkere manier om alles uit te leggen.
Wanneer Jan één van de leerlingen vraagt wat ze later wil doen, antwoordt het meisje dat ze haar geloof wil verspreiden in andere landen. Gek is dat de Koran wel wordt uitgelegd aan de hand van technologische snufjes. Dit vindt de imam een veel makkelijkere manier om alles uit te leggen.
De
twee hoofdstromingen binnen de islam: soennieten en sjiieten
De soennieten en de sjiieten raakten verdeeld toen de
profeet Mohammed in 632 overleed. De soennieten meenden dat de meest bekwame
man onder de volgelingen van Mohammed hen moest leiden. Soena betekent dan ook
traditie. Dit werd Abu Bakr, een vriend en adviseur van Mohammed. De sjiieten
vonden dat zijn schoonzoon en neef Ali hem moest opvolgen.
Tijdens de 7de, 8ste en 9de
eeuw waren de soennieten en de sjiieten met elkaar in oorlog. Tot op de dag van
vandaag zijn ze het nog steeds niet eens over de opvolger. De sjiieten denken
echter dat Allah de laatste 12de imam heeft verborgen en dat hij nog leeft en
eens vrede zal brengen.
Beide stromingen zijn wel tegen de kerk en staat, de
soennieten zelfs nog radicaler. Zij vinden dat de religieuze leider ook de
politieke leider moet zijn.
Alevieten
De soennieten en de sjiieten
zijn de twee hoofdstromingen, maar daarnaast zijn er nog kleinere bijzondere
stromingen binnen de islam. In Turkije komen bijvoorbeeld ook alevieten
voor.
Met de alevieten bedoelt men de gemeenschap die gelooft dat na de dood
van de heilige profeet Mohammed zijn neef en schoonzoon imam Ali de enige
rechtmatige opvolger was. Daarbij hebben ze hetzelfde beeld als de sjiieten en daarom
worden ze vaak daarbij geteld, maar eigenlijk hebben ze naast een
gemeenschappelijke goede opvolger een heel ander beeld.
Het alevitisme is een humanistische interpretatie van de islam dat
gebaseerd is op liefde voor de mens en die de mens als centraal punt stelt.
Je kan geen eenduidig beeld
scheppen van de alevieten. Er zijn dus veel verschillende stromingen binnen de
islam en zelfs binnen die stromingen bestaan verschillen!
Sommige alevieten gaan
zelden naar de moskee, maar hebben hun eigen viering: de Djim. Ze doen er
rituele dansen en zingen luidkeels mee. De mannen en vrouwen zijn er gemengd.
Deze taferelen zien er niet erg islamitisch uit, maar doen me eerder denken aan
een katholieke mis. Tijdens de communie gaat er bijvoorbeeld een beker rond en de
islamitische hosties zijn petit beurre koekjes. Nog iets opmerkelijk is dat
deze alevieten geen hoofddoek dragen, geen ramadan meedoen en ook niet naar
Mekka gaan. Op hun paspoort staat ‘moslim’ omdat ze anders problemen krijgen. Op school krijgen ze daarom ook les over het geloof van de soennieten, maar velen onder hen voelen zich geen moslim.
Aan de andere kant zijn
er onder de alevieten ook mensen die zich wel strikt moslim voelen en zich zo
gedragen. Ze bidden bijvoorbeeld vijf keer per dag, drinken geen alcohol en
mannen en vrouwen zitten apart in de moskee.
Saoedi-Arabië:
Het land van de profeet
Het einde nadert. Vandaag bekijk ik de laatste aflevering
van ‘De weg naar Mekka’ en ik hoop dat Jan Leyers uiteindelijk in Mekka mag
aankomen. Toch vrees ik ervoor, want tijdens zijn reis heeft men hem overal
gezegd dat het onmogelijk is om naar Mekka te gaan als niet-moslim. Laten we
niet langer wachten!
Inleiding
Saoedi-Arabië is een
koninkrijk dat bestaat uit grotendeels woestijn en bijzonder rijk is aan aardolie. Riyad is de hoofdstad van Saoedi-Arabië,
het land van de profeet Mohammed, het geboorteland van de islam. Vanuit hier
heeft de islam zich verspreid en dat is nog steeds bezig. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat de twee
belangrijkste heilige plaatsen van de islam
hier voorkomen: Mekka en Medina.
Op de weg naar dit land komt Jan Leyers al een bekend
probleem tegen. De persoon naast hem weet niet hoe hij het formulier in het
vliegtuig moet invullen en de cameraman helpt hem daarbij. Maar liefst 20% van
de bevolking is analfabeet.
De natuurlijke rijkdom
De ontginning van de olie en ook aardgas zorgt voor zeer
veel werk. Meer werk dan de Arabieren kunnen en vooral willen uitvoeren. Er
komen arbeiders uit het Midden-Oosten naar daar om al die vuile werkjes op te
knappen. De Arabieren deinzen en niet voor terug om deze (vooral Chinese)
gastarbeiders erop te wijzen wie de baas is. Ze mogen bijvoorbeeld niet
rondhangen als ze eens vrij hebben en worden behandeld als honden.
Nog een natuurlijke rijkdom is wierook. Dat stamt al
vanuit de oudheid en wordt nog steeds verhandeld op de markten. Het zou een
geschenk geweest zijn bij de geboorte van Jezus.
Koninkrijk waarin kerk en staat samengaan
Saoedi-Arabië is een
koninkrijk. Het parlement moet er waken over het islamitische karakter van het
land. De voltallige zitting telt 150 leden uit verschillende milieus en met
verschillende diploma’s. Campagne hoeven zij niet te voeren. De koning kiest
iedere vier jaar nieuwe leden op basis van hun reputatie.
De voorzitter van het
parlement is tegelijk ook de imam van de Grote Moskee in Mekka.
Op de vlag van Saoedi-Arabië
staat: Er is geen God dan Allah en Mohammed is zijn profeet. Dat had ik nog
ergens gehoord tijdens mijn zoektocht naar informatie over de islam. Het zijn
inderdaad de woorden uit de geloofsgetuigenis of Sahada, één van de vijf zuilen
van de islam.
Jan Leyers verwijst ook
naar het zwaard op de vlag. Is de islam dan geen vredelievende godsdienst? De
imam legt hem uit dat de islam geen ongerechtigheid duldt. Als je daarmee te maken
krijgt is het wel geoorloofd om gerechtigheid het op die manier te bereiken.
Volgens de imam is een
scheiding tussen kerk en staat onmogelijk. Dat moet iedere moslim zoveel
mogelijk verspreiden.
Strikte regels
Dat er geen scheiding is tussen kerk en staat merk je aan
de strikte regels waaraan de Arabieren zich moeten houden. Het zijn regels die
de Koran hen oplegt.
Dat vrouwen een
hoofddoek moeten dragen op openbare plaatsen en geslachten zoveel mogelijk
gescheiden moeten zijn dat weet iedereen die een beetje van de islam kent, maar
wat je in dit land ziet, spreekt volgens mij tot ieders verbeelding.
Wanneer de mensen gaan bidden, loopt alles leeg. Er is niemand meer te zien op straat. Vijf maal per dag bidden is dan ook een echte must. Opmerkelijk is dat de winkeluitbaters niet al hun spullen achter slot en grendel bewaren tijdens het gebed. Dit heeft te maken met een nog strengere regel in Saoedi-Arabië. Wanneer je steelt, hakt men je hand af. Hierdoor kent het land een zeer lage criminaliteitsgraad.
Vrije tijd vullen de Arabieren niet in door naar de bioscoop of het theater te gaan. Dat is er verboden. Hun geld wordt vooral uitgegeven aan winkelen. En daar kennen ze iets van. Je komt er evengoed merken als Prada, Chanel en Louis Vuitton tegen.
Dat de mensen zich houden aan wat in de Koran staat, zie je aan kleine dingen. Op straat zie je mensen hun tanden poetsen met een twijgentak. Dit is zoals de profeet het voorschrijft. Voor ons is het gek om te zien, maar de Arabieren geloven rotsvast in al die tradities.
De
positie van de vrouw
Vrouwen mogen er niet met de auto rijden en zelfs in
eetplaatsen als McDonalds moeten vrouwen en mannen strikt gescheiden eten. Enkel
wanneer je getrouwd bent, kan je plaatsnemen in het familiale gedeelte. Je kan zelfs achter een gordijn plaatsnemen
als je wil, maar dat is volgens de Arabieren enkel om de privacy te beschermen.
Daarnaast is het voor vrouwen de gehuwd zijn uit den boze om te gaan werken. Zij
moeten thuis achter de haard zitten en voor hun man zorgen wanneer hij thuis komt.
De positie van de vrouw is duidelijk anders dan die van
de man. Het is een echte mannenmaatschappij.
Vrouwen mogen zelfs niet alleen reizen of de hand schudden van een vreemde
man.
Dertig jaar geleden was dat heel anders. Vrouwen toonden
hun haar en gezicht en droegen een gele sjaal indien ze vrijgezel waren. Op die
manier wisten de mannen dat ze de vrouw het hof konden maken. Maar toen de
vrouwen zich in de Koran gingen verdiepen is dit helemaal veranderd. Ze gingen hun gezicht helemaal bedekken, mochten niet meer met de auto rijden, enz.
Die ideeën kwamen vanuit de hoofdstad Riyad. Ze begonnen
ineens te zeggen dat het tegen hun geloof was en kwamen met de vrouwen praten.
Nu doet iedereen het, omdat er een soort sociale druk op hun schouders ligt.
Jeddah
Jeddah is een havenstad en een stad van kunst en cultuur.
Heel anders dan in de rest van Saoedi-Arabië.
Positie
van de vrouw
Hoewel we dat strenge beeld bijna overal in Saoedi-Arabië
zien, is Jeddah vrijer en progressiever dan de rest van het land. Sinds kort
staan vrouwen er mee aan de top. Heel raar als je bedenkt dat ze er niet eens
met de auto mogen rijden. De vrouwen
hebben hier hun eigen verklaring voor: ze vinden het bestrijden van armoede en
de zorg voor onderwijs voor iedereen veel belangrijker. Ze stellen hun
godsdienst niet verantwoordelijk, want dat zien we volgens hen verkeerd. Hun
cultuur en religie lopen door elkaar en wij kunnen het verschil niet meer zien.
Vandaar dat we ook denken dat de vrouwen onderdrukt worden door de religie,
maar eigenlijk gebeuren sommige dingen omwille van hun cultuur. De islam maakt
de vrouwen juist tevreden en geeft haar rechten van binnenuit. Ze kunnen er in
wegvluchten, net zoals wij bijvoorbeeld mediteren of aan yoga doen.
Het
huwelijk
Ouders willen graag dat hun kind zo jong mogelijk trouwt.
Als ze geen partner hebben, hebben ze ook geen controle. Het is dus enkel voor
de veiligheid van hun eigen kind. Wanneer de zoon beslist dat hij klaar is om te trouwen,
beginnen de ouders een huwelijkskandidaat te zoeken. De zoon kan daarbij enkele
richtlijnen stellen: opleiding, uiterlijk,.. en als de ouders denken dat ze een kandidaat hebben
gevonden, beschrijven ze de persoon en de zoon zal dan aangeven of hij haar wil
huwen of niet. Hij heeft op dat moment zijn toekomstige bruid nog nooit gezien. Keurt hij de beschrijving goed, dan vragen de ouders de
hand van de vader van de bruidegom. Zowel bruid en bruidegom zien elkaar voor
het eerst tijdens het maken van de trouwfoto’s.
Aankomst:
Mekka?
Vijftien kilometer voor Mekka wordt de autosnelweg
gesplitst. De moslims moeten de groene bordjes volgen naar Mekka. In het rood
staat duidelijk ‘niet-moslims’ en deze weg zal het afleiden van het heilige
Mekka.
Hoewel moslims welkom zijn in het Vaticaan, lijken wij,
niet-moslims, niet welkom in hun heilige stad. Nochtans worden de mensen als
zeer tolerant omschreven. Jan Leyers wil dus niet opgeven tot het laatste
moment.
Toch wordt hem opnieuw verteld dat hij niet verder mag,
of hij moest zich bekeren tot de islam. Dat is hij natuurlijk niet van plan en
zijn reis zal dus eindigen op vijftien kilometer van de heilige stad.
Ik moet zeggen dat ik erg teleurgesteld ben in dit plot,
maar omdat ik jullie niet teleur wil stellen ben ik zelf op zoek gegaan naar exclusieve
beelden uit Mekka!
Besluit
Uit alles wat ik zag kan ik een kort besluit nemen.
Overal wordt de islam op een andere manier geïnterpreteerd en uitgevoerd. Er
bestaan vele verschillende stromingen binnen de islam die ervoor zorgen dat
de plaats die de Koran inneemt overal anders is. In Turkije zien we meer en meer
een Westerse interpretatie van de islam, terwijl in Saoedie-Arabië dat helemaal
nog niet het geval is. Toch gaat het niet om die verschillen, maar om één grote
gelijkenis: het geloof in Allah en zijn profeet Mohammed. Een goede moslim houdt zich aan de vijf zuilen.
Wat de positie van de vrouw betreft zien we een groot verschil tussen het seculiere land Turkije en het ultrareligieuze Saoedie-Arabië. In Turkije is de hoofddoek in het openbaar verboden en roken de vrouwen, terwijl ze in Saoedie-Arabië een boerka moeten dragen en niet met de auto mogen rijden. Dat verschil heeft alles te maken met Atatürk en zijn wetgeving. In de andere moslimlanden worden de verschillende geslachten zoveel mogelijk gescheiden om de mannen niet in verleiding te brengen.
Wat de positie van de vrouw betreft zien we een groot verschil tussen het seculiere land Turkije en het ultrareligieuze Saoedie-Arabië. In Turkije is de hoofddoek in het openbaar verboden en roken de vrouwen, terwijl ze in Saoedie-Arabië een boerka moeten dragen en niet met de auto mogen rijden. Dat verschil heeft alles te maken met Atatürk en zijn wetgeving. In de andere moslimlanden worden de verschillende geslachten zoveel mogelijk gescheiden om de mannen niet in verleiding te brengen.
Bronnen
Afleveringen uit de weg naar Mekka:
-De dromen van Al-Andalus
-De kinderen van Atatürk
-Het land van de profeet
-De dromen van Al-Andalus
-De kinderen van Atatürk
-Het land van de profeet
Geen opmerkingen:
Een reactie posten